Trong nhiều năm qua, ngành xây dựng đã quen thuộc với các bản vẽ 2D truyền thống – nơi mọi chi tiết công trình chỉ được thể hiện bằng những đường nét phẳng và tĩnh. Tuy nhiên, khi dự án ngày càng phức tạp, chi phí và tiến độ trở thành áp lực lớn, cách tiếp cận này dần bộc lộ hạn chế. Đó cũng chính là lúc BIM (Building Information Modeling) – Mô hình Thông tin Công trình xuất hiện như một cuộc cách mạng. BIM không chỉ đơn thuần là bản vẽ 3D đẹp mắt, mà còn là một mô hình dữ liệu thông minh, tích hợp toàn bộ thông tin kỹ thuật, quản lý và vận hành công trình trong suốt vòng đời của nó. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá BIM là gì, tại sao nó được xem là tương lai của ngành xây dựng, và những lợi ích vượt trội mà nó mang lại.
BIM là gì? – Định nghĩa và cốt lõi
BIM (Building Information Modeling), hay Mô hình Thông tin Công trình, là một phương pháp tiếp cận mới trong ngành xây dựng, vượt xa khái niệm bản vẽ truyền thống. Nếu như trước đây, kỹ sư và kiến trúc sư chủ yếu làm việc với bản vẽ 2D hoặc 3D “tĩnh”, thì BIM mang đến một mô hình dữ liệu thông minh, được xây dựng dựa trên định hướng đối tượng.
Điều này có nghĩa là:
Thay vì chỉ vẽ một đường thẳng tượng trưng cho bức tường, trong BIM, bức tường trở thành một đối tượng số hóa hoàn chỉnh.
Mỗi đối tượng trong mô hình (bức tường, cột, dầm, cửa sổ, đường ống, v.v.) không chỉ thể hiện hình khối trực quan, mà còn mang theo toàn bộ thông tin của cấu kiện ngoài đời thực.
Giải thích một cách dễ hiểu, BIM giống như việc bạn có một “phiên bản ảo” của công trình – nơi mọi chi tiết đều được gắn nhãn, có dữ liệu rõ ràng, và có thể truy xuất bất kỳ lúc nào.
Các lớp thông tin trong BIM
Điểm mạnh nhất của BIM nằm ở khả năng tích hợp nhiều lớp dữ liệu khác nhau trong cùng một mô hình duy nhất. Mỗi đối tượng không chỉ “nhìn thấy được” mà còn “biết nói” về chính nó. Cụ thể:
Thông tin hình học: Bao gồm kích thước, hình dạng, vị trí trong không gian 3D. Đây là lớp thông tin giúp người xem hình dung trực quan về công trình.
Thông tin kỹ thuật: Gắn liền với vật liệu cấu thành, tiêu chuẩn chất lượng, mã sản phẩm, khả năng chịu lực, độ bền… Đây là dữ liệu quan trọng để kỹ sư và nhà thầu lựa chọn phương án thi công tối ưu.
Thông tin quản lý: Chứa dữ liệu về nhà sản xuất, chi phí, tiến độ thi công, vòng đời sản phẩm. Lớp thông tin này giúp quản lý dự án hiệu quả, giảm rủi ro và tiết kiệm chi phí.
Tài liệu liên quan: Mỗi đối tượng còn có thể liên kết với bản vẽ chi tiết 2D, tài liệu kỹ thuật, hoặc hướng dẫn lắp đặt và vận hành.
Có thể hình dung rằng: mỗi đối tượng trong BIM chính là một “thư viện dữ liệu sống”. Khi toàn bộ công trình được ghép lại, chúng ta không chỉ có một bản vẽ mô phỏng, mà là một kho dữ liệu toàn diện cho cả vòng đời công trình.
BIM như một Digital Twin (bản sao số ) của công trình
Không chỉ là mô hình thiết kế
BIM không dừng lại ở vai trò là một công cụ thiết kế 3D. Thay vào đó, nó được xem như một bản sao số toàn diện (Digital Twin) của công trình. Điều này có nghĩa là mọi dữ liệu về cấu kiện, vật liệu, kỹ thuật và quản lý đều được tích hợp và phản ánh sát thực tế.
Cập nhật xuyên suốt vòng đời dự án
Điểm đặc biệt của BIM là khả năng cập nhật liên tục trong toàn bộ vòng đời công trình:
Giai đoạn thiết kế: hỗ trợ kiến trúc sư, kỹ sư mô phỏng, kiểm tra và điều chỉnh phương án ngay từ đầu.
Giai đoạn thi công: cung cấp dữ liệu chính xác giúp giảm sai sót, tiết kiệm chi phí và thời gian.
Giai đoạn vận hành & bảo trì: trở thành kho dữ liệu trung tâm để quản lý, kiểm tra, và bảo trì công trình hiệu quả hơn.
Khác biệt với CAD truyền thống
Nếu như CAD truyền thống chỉ đơn thuần là “vẽ” các đường nét, thì BIM thực sự “biết” về công trình. Mỗi đối tượng trong mô hình đều mang theo thông tin phong phú, giúp BIM vượt xa chức năng hình ảnh, trở thành một hệ thống quản lý thông tin số hóa toàn diện.
Lợi ích của mô hình BIM trong xây dựng hiện đại
Quản lý thông tin tập trung – Giảm thiểu sai sót
Với BIM, toàn bộ dữ liệu của công trình được lưu trữ trên một nền tảng duy nhất. Điều này giúp các bên liên quan có thể truy cập, cập nhật và kiểm tra thông tin đồng bộ. Nhờ vậy, nguy cơ nhầm lẫn giữa các bản vẽ, thất lạc tài liệu hay sai sót trong quá trình truyền đạt thông tin được giảm đáng kể.
Hỗ trợ phân tích và ra quyết định chính xác
BIM cung cấp cho nhà quản lý một mô hình 3D kết hợp dữ liệu chi tiết về vật liệu, chi phí và tiến độ. Nhờ đó, các kỹ sư và chủ đầu tư có thể dễ dàng tiến hành mô phỏng, so sánh các phương án và đưa ra quyết định chính xác hơn. Đây là yếu tố quan trọng giúp tối ưu thiết kế ngay từ giai đoạn đầu.
Tối ưu chi phí và tiến độ thi công
Thông qua việc dự báo chính xác khối lượng vật tư, phân bổ nguồn lực hợp lý và kiểm soát tiến độ, BIM giúp hạn chế lãng phí trong thi công. Các vấn đề tiềm ẩn có thể được phát hiện sớm, từ đó giảm thiểu chi phí phát sinh và rút ngắn thời gian hoàn thành dự án.
Tăng khả năng phối hợp giữa các bên liên quan
Một trong những giá trị nổi bật của BIM là khả năng kết nối mọi đối tượng tham gia dự án. Chủ đầu tư, kiến trúc sư, kỹ sư, nhà thầu có thể cùng làm việc trực tiếp trên một mô hình. Điều này giúp phát hiện xung đột thiết kế sớm, đồng thời nâng cao hiệu quả hợp tác, giảm tình trạng “lệch pha” giữa các bên.
Cải thiện vận hành và bảo trì công trình
Không chỉ dừng lại ở giai đoạn thi công, BIM còn mang lại lợi ích trong suốt vòng đời công trình. Mọi dữ liệu liên quan đến vật liệu, thiết bị, quy trình lắp đặt đều được lưu lại trong mô hình số. Khi công trình đi vào vận hành, chủ quản lý có thể dễ dàng tra cứu để bảo trì, sửa chữa hoặc nâng cấp, giúp công trình hoạt động bền vững hơn.
Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành Quyết định 258/QĐ-TTg ngày 17/3/2023 về lộ trình áp dụng Mô hình Thông tin Công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng. Đây là một bước đi quan trọng, khẳng định BIM không chỉ là xu thế tất yếu trên thế giới mà còn trở thành yêu cầu bắt buộc trong ngành xây dựng Việt Nam. Theo lộ trình này, BIM sẽ được triển khai rộng rãi trong các dự án đầu tư công, từ đó lan tỏa sang toàn bộ thị trường xây dựng.
Đọc thêm: Mô hình thông tin công trình (BIM) – Không còn là tương lai – mà là yêu cầu hiện tại
Việc áp dụng BIM hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi, từ quy trình thiết kế, triển khai, đến vận hành và quản lý.
Trong bối cảnh đó, Hài Hòa Công nghệ Cao (Harmony AT) tự hào là đơn vị tiên phong cung cấp dịch vụ BIM toàn diện tại Việt Nam. Thành lập từ năm 2002, là thành viên của Công ty Hài Hòa – doanh nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ thông tin xây dựng từ năm 1994, chúng tôi đã đồng hành cùng nhiều dự án lớn trong cả khu vực công và tư nhân.
Chúng tôi mang đến dịch vụ BIM trọn gói, bao gồm:
Tư vấn BIM: Xây dựng lộ trình áp dụng BIM phù hợp với năng lực doanh nghiệp.
Triển khai BIM đa bộ môn: Kiến trúc, kết cấu, MEP, hạ tầng; hỗ trợ phối hợp và kiểm tra xung đột.
Đào tạo và chuyển giao công nghệ BIM: Nâng cao năng lực nhân sự, giúp doanh nghiệp chủ động làm chủ công nghệ.
Phát triển và tùy chỉnh phần mềm BIM: Cung cấp giải pháp chuyên biệt, tăng hiệu quả ứng dụng.
Với đội ngũ hơn 100 chuyên gia, cùng năng lực vượt trội về tự động hóa và am hiểu sâu sắc các quy định pháp lý, Hài Hòa cam kết giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí – đảm bảo chất lượng – tuân thủ pháp luật trong mọi dự án.
Đọc thêm: Các dự án nội địa và nước ngoài tiêu biểu của Hài Hòa
👉 Hãy liên hệ với Hài Hòa ngay hôm nay để bắt đầu hành trình chuyển đổi BIM hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và sẵn sàng cho tương lai số của ngành xây dựng.