Từ bản vẽ 2D đến hồ sơ BIM không chỉ là một bước tiến công nghệ, mà là cả một cuộc “chuyển mình” về tư duy, quy trình và năng lực vận hành. Trong suốt nhiều thập kỷ, ngành xây dựng đã quen với việc triển khai thiết kế – thi công trên nền tảng bản vẽ 2D truyền thống. Nhưng khi BIM (Building Information Modeling) xuất hiện, mọi thứ bắt đầu thay đổi: mô hình 3D tích hợp thông tin, quản lý xung đột, dự báo chi phí – tiến độ, và cả vòng đời công trình sau khi đưa vào vận hành. Tuy nhiên, sự chuyển đổi này không hề dễ dàng – đặc biệt với những doanh nghiệp chưa có nền tảng số vững chắc, thiếu nhân lực am hiểu BIM, hay lúng túng giữa mê trận tiêu chuẩn – phần mềm – quy định pháp lý. Và đó là lúc một người đồng hành hiểu BIM, hiểu ngành và hiểu thực tiễn trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Khi thị trường nói “Phải có BIM – và bạn vẫn đang dùng 2D
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp xây dựng vẫn quen vận hành theo cách làm cũ, sử dụng bản vẽ CAD/2D như một tiêu chuẩn ngầm định trong thiết kế và triển khai dự án. Tuy nhiên, bối cảnh thị trường đang thay đổi nhanh chóng: các dự án sử dụng vốn công, vốn ODA và các dự án quốc tế ngày càng yêu cầu hồ sơ BIM như một điều kiện bắt buộc trong quá trình đấu thầu, thẩm định và thi công.
Không ít trường hợp thực tế đã ghi nhận: hồ sơ bị trả về vì “không có BIM” hoặc “BIM chưa đạt chuẩn”, khiến doanh nghiệp mất cơ hội trúng thầu dù năng lực kỹ thuật và tài chính hoàn toàn đáp ứng. Điều này cho thấy, chuyển sang BIM không còn là lựa chọn, mà là xu thế tất yếu nếu doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển trong sân chơi hiện đại.
Thế nhưng, hành trình chuyển đổi đó không hề đơn giản. Việc áp dụng BIM đòi hỏi sự thay đổi từ quy trình, công cụ đến con người – một bước chuyển lớn không thể đi một mình, càng không thể làm theo kiểu đối phó.
Sự khác biệt căn bản giữa 2D và BIM
Phương pháp thiết kế bằng bản vẽ 2D vốn là công cụ quen thuộc của ngành xây dựng trong suốt nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, bản vẽ 2D mang tính rời rạc, mỗi bản vẽ chỉ thể hiện một lát cắt của công trình – kiến trúc, kết cấu, MEP… – mà không có sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ môn. Hơn nữa, 2D chỉ truyền tải thông tin hình học, gần như không chứa dữ liệu phi hình học như vật liệu, khối lượng, chi phí hay thời gian thi công.
Ngược lại, BIM là một hệ thống mô hình hóa 3D tích hợp thông tin toàn diện. Không chỉ thể hiện hình dạng không gian công trình, BIM còn chứa dữ liệu vật liệu, tiến độ thi công (4D), chi phí (5D), vận hành và bảo trì (6D). Nhờ đó, BIM giúp các bên liên quan hình dung công trình một cách trực quan, đồng thời quản lý toàn bộ vòng đời dự án với mức độ kiểm soát và minh bạch cao hơn rất nhiều so với phương pháp truyền thống.
Việc tiếp tục làm theo phương pháp truyền thống – sử dụng bản vẽ 2D rời rạc và quy trình thủ công – đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng trong thực tế triển khai dự án.
Xung đột giữa các bộ môn (kiến trúc – kết cấu – MEP) rất dễ xảy ra vì thiếu công cụ phối hợp, dẫn đến sai sót khi thi công, phát sinh chi phí và phải sửa chữa ngoài công trường.
Khối lượng vật tư khó kiểm soát chính xác, gây dư thừa hoặc thiếu hụt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách.
Tiến độ thi công cũng thường xuyên bị chậm trễ, do phải xử lý lỗi phát sinh, thay đổi thiết kế hoặc chờ phê duyệt thủ công.
Quan trọng hơn cả, toàn bộ quy trình thiếu tính minh bạch – từ thiết kế đến thanh toán – khiến chủ đầu tư khó kiểm soát, còn nhà thầu dễ rơi vào thế bị động, mất uy tín với đối tác và cơ quan quản lý.
Những khó khăn thường gặp khi “chuyển mình” sang BIM
Dù ai cũng nhận thấy lợi ích rõ rệt của BIM, nhưng khi bắt tay vào chuyển đổi, nhiều doanh nghiệp vấp phải không ít rào cản, khiến quá trình triển khai trở nên lúng túng và thiếu hiệu quả.
Tư duy và thói quen cũ: Không ít cán bộ kỹ thuật vẫn quen làm việc trên bản vẽ 2D, ngại thay đổi quy trình, và cảm thấy “ngợp” khi tiếp cận mô hình số. Việc học phần mềm mới như Revit, Navisworks hay BIM360 bị xem là rắc rối và mất thời gian, dẫn đến thái độ đối phó thay vì chủ động tiếp thu.
Thiếu nhân lực chuyên trách BIM: Phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ không có đội ngũ chuyên biệt về BIM. Các vị trí quan trọng như BIM Coordinator, BIM Modeler, hay người kiểm soát chất lượng mô hình gần như không tồn tại, hoặc kiêm nhiệm thiếu chuyên sâu. Việc “kéo cày bằng tay không” khiến mọi thứ trở nên chắp vá.
Không hiểu yêu cầu pháp lý: Nhiều đơn vị triển khai BIM một cách “cảm tính”, không nắm rõ tiêu chuẩn hồ sơ BIM, không biết cần những gì để qua được vòng thẩm định của chủ đầu tư hay cơ quan nhà nước. Hậu quả là hồ sơ bị đánh trượt hoặc yêu cầu làm lại từ đầu.
Thiếu quy trình nội bộ: Không có bộ template chuẩn, không có CDE (Common Data Environment) – môi trường dữ liệu dùng chung – khiến các bộ môn làm việc tách rời, mô hình không được kiểm soát version, thông tin thiếu đồng nhất, và dễ xảy ra sai sót nghiêm trọng khi phối hợp.
Chọn sai công cụ/phần mềm: Do thiếu định hướng, nhiều doanh nghiệp đầu tư vào phần mềm nhưng không tương thích với nhu cầu thực tế hoặc không đồng bộ giữa các bộ phận, dẫn đến lỗi dữ liệu khi chuyển giao, thậm chí phải làm lại từ đầu gây lãng phí lớn.
Vai trò của “người đồng hành” khi chuyển sang BIM
Trong hành trình chuyển đổi từ CAD/2D sang BIM, doanh nghiệp không chỉ đối mặt với thách thức kỹ thuật mà còn phải thay đổi tư duy, cấu trúc nhân sự và quy trình nội bộ. Đây là một hành trình không dễ – và càng không nên đi một mình. Lúc này, vai trò của “người đồng hành” – đơn vị tư vấn chuyên sâu về BIM – trở nên đặc biệt quan trọng.
Hài Hòa tự tin đóng vai trò người đồng hành chiến lược cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số ngành xây dựng. Với đội ngũ chuyên gia BIM giàu kinh nghiệm thực chiến, từng triển khai nhiều dự án lớn tại Việt Nam, Hài Hòa không chỉ giúp bạn “dùng được phần mềm”, mà còn hiểu sâu về khung pháp lý BIM, các yêu cầu thẩm định của nhà nước, cũng như tiêu chuẩn hồ sơ cần thiết để vượt qua các vòng xét duyệt.
Chúng tôi hỗ trợ doanh nghiệp từng bước, từ:
- Tư vấn lộ trình chuyển đổi phù hợp, không gây xáo trộn quy trình hiện tại;
- Đào tạo nhân sự BIM cốt lõi và huấn luyện tại chỗ;
- Xây dựng bộ template, quy trình và môi trường dữ liệu chung (CDE) theo chuẩn Việt Nam;
- Đến hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ BIM đạt chuẩn thẩm định, giúp doanh nghiệp tự tin tham gia đấu thầu các dự án công và quốc tế.
Chuyển mình sang BIM không đơn giản là cài phần mềm mới – mà là thay đổi toàn bộ hệ sinh thái vận hành của doanh nghiệp. Và nếu không có định hướng đúng cùng người đồng hành hiểu nghề, quá trình đó dễ rơi vào tình trạng “nửa vời” – tốn công mà không hiệu quả.